اولیور رجینالد کایزانا تامبو[۱] (۲۷ اکتبر ۱۹۱۷- ۲۴ آوریل ۱۹۹۳)، سیاستمدار و انقلابی ضد آپارتاید آفریقای جنوبی بود که از سال ۱۹۶۷ تا ۱۹۹۱، به عنوان رئیس کنگره ملی آفریقا ([۲] ANC) فعالیت کرد.

الیور تامبو در ۲۷ اکتبر ۱۹۱۷، در روستای نکانتولو[۳] در بیزانا[۴] ، شرق پوندولند[۵] در منطقه فعلی کیپ شرقی، متولد شد. اهالی دهکده ای که تامبو در آن متولد شد، بیشتر کشاورز بودند. پدرش، موزمنی تامبو[۶] ، فرزند یک کشاورز و دستیار فروشنده ای در یک فروشگاه تجاری محلی بود. موزمنی چهار همسر و ده فرزند داشت که همه باسواد بودند. مادر اولیور، همسر سوم موزمنی، جولیا[۷] نام داشت. تامبو از خانواده ای باثبات بود که همه اعضای آن باید تحصیلات خوبی می داشتند. در آوریل ۱۹۲۸، او به همراه برادرش در مدارس مبلغین آنگلیکان و متدیست[۸] ، شامل مدرسه مبلغین صلیب سرخ[۹] ، ثبت نام کرد. پس از پنج سال در صلیب مقدس، تامبو در تحصیلات خود رتبه ممتازی کسب کرد و به سنت پیتر[۱۰] در ژوهانسبورگ منتقل شد.

تامبو در سال ۱۹۳۸ به عنوان دانشجویی ممتاز فارغ التحصیل شد. پس از آن، تامبو در دانشگاه فورت هار پذیرفته شد، اما در سال ۱۹۴۰، او به همراه چندین نفر دیگر از جمله نلسون ماندلا، به دلیل شرکت در اعتصاب دانشجویان اخراج شد. در سال ۱۹۴۲، تامبو برای تدریس علوم و ریاضیات به دبیرستان سابق خود در ژوهانسبورگ بازگشت.

تبعید در لندن

کنگره ملی آفریقا تامبو را به خارج از کشور اعزام کرد تا مخالفان آپارتاید را هدایت کند. وی با خانواده اش در ماسول هیل[۱۱] در شمال لندن اقامت گزید و تا سال ۱۹۹۰ در آنجا زندگی کرد. دوری از همسر و سه فرزندش در دوران تبعید، برای تامبو بسیار آزاردهنده بود، اما همسرش، آدلاید[۱۲] ، با پذیرایی از اعضای کنگره ملی آفریقا که از انگلستان می آمدند، از کنگره پشتیبانی می کرد.

در سال ۱۹۶۷، پس از مرگ آلبرت لوتولی[۱۳] ، رئیس کنگره، تامبو به عنوان سرپرست کنگره انتخاب شد. او حتی پس از تبعید از آفریقای جنوبی، به دنبال حفظ انسجام کنگره ملی آفریقا بود. او به دلیل اِعمال نفوذ ماهرانه خود، توانست تبعیدی های مستعد آفریقای جنوبی را به خود جلب کند که یکی از آنها تابو امبکی[۱۴] بود.

در ۳۰ دسامبر ۱۹۷۹ در لوزاکای زامبیا[۱۵] ، تامبو به عنوان رئیس و آلفرد نزو[۱۶] ، دبیرکل وقت کنگره ملی آفریقا، با تیم جنکین[۱۷] ، استیون لی[۱۸] و الکس مومباریس[۱۹] ، اعضای کنگره و فراری های  زندان فیلیپ گوسی[۲۰] ملاقات کردند. در اوایل ژانویه، حضور آنها توسط کنگره رسما اعلام شد و در ۲ ژانویه ۱۹۸۰، تامبو آنها را در کنفرانسی مطبوعاتی معرفی کرد.

فعالیت های چریکی

تامبو مسئول مستقیم سازماندهی واحدهای چریکی فعال بود. تامبو همراه با رفقایش، نلسون ماندلا، جو اسلوو[۲۱] و والتر سیسولو[۲۲] حملات متعددی را علیه دولت آپارتاید هدایت و سازماندهی کرد. در مصاحبه ای در سال ۱۹۸۵، از تامبو نقل شده که "در گذشته، ما می گفتیم که کنگره عمداً زندگی بی گناهی را نخواهد گرفت. اما اکنون، با نگاهی به آنچه در آفریقای جنوبی اتفاق می افتد، دشوار است که بگوییم غیرنظامیان نمی میرند. "

کمیسیون حقیقت و آشتی پس از آپارتاید ([۲۳] TRC) در بین سال های ۱۹۹۷-۱۹۹۸، تامبو را به عنوان شخصی معرفی کرد که بمب گذاری ۲۰ مه ۱۹۸۳ در خیابان کلیسا[۲۴] را تایید کرد. این حادثه به کشته شدن ۱۹ نفر و زخمی شدن ۱۹۷-۲۱۷ نفر منجر شد. این حمله توسط یک واحد عملیات ویژه  ANC، با نام  Umkhonto we Sizwe (MK) به فرماندهی ابوبکر اسماعیل[۲۵] انجام شد. در سال ۱۹۷۹، تامبو به عنوان رئیس ANC، اجازه انجام چنین عملیات هایی را داده بود. در زمان حمله، آنها به جو اسلوو به عنوان رئیس ستاد گزارش دادند.

کنگره ملی آفریقا (ANC) در بیانیه ای اعلام کرد که بمب گذاری در پاسخ به حمله مرزی آفریقای جنوبی به لسوتو در دسامبر ۱۹۸۲، که به کشته شدن ۴۲ نفر از طرفداران و غیرنظامیان ANC منجر شد و ترور روت فِرست[۲۶] ، از فعالان ANC و همسر جو اسلوو، در ماپوتو[۲۷] ، موزامبیک انجام شد. این کنگره ادعا کرد که ۱۱ نفر از کشته شدگان پرسنل نیروی دفاعی آفریقای جنوبی (SADF[۲۸] ) بوده و از این رو یک هدف نظامی محسوب می شدند. نماینده حقوقی برخی از قربانیان استدلال کرد که آنها کارمندان اداری، از جمله اوپراتور تلفن و تایپیست هستند، و نمی توان آنها را یک هدف قانونی نظامی در نظر گرفت.

ده نفر از عوامل MK، از جمله اسماعیل، برای این بمب گذاری و بمب گذاری های دیگر درخواست عفو کردند. این درخواست ها به دلایل مختلف رد شدند، از جمله این که این یک حمله تروریستی متناسب با انگیزه سیاسی نبود. کمیسیون حقیقت و آشتی دریافت که تعداد غیرنظامیان در مقابل پرسنل نظامی کشته شده نامشخص است. آمار پلیس آفریقای جنوبی نشان می دهد که هفت عضو SADF کشته شده اند. کمیسیون دریافت که حداقل ۸۴ نفر از مجروحان عضو یا کارمند SADF بودند. این عفو توسط TRC اعطا شد. در سال ۱۹۸۵، او دوباره به عنوان رئیس ANC انتخاب شد.

بازگشت به آفریقای جنوبی

پس از انتخاب شدن به عنوان رئیس ANC در ژوئیه همان سال، پس از بیش از ۳۰ سال تبعید، او در ۱۳ دسامبر ۱۹۹۰ به آفریقای جنوبی بازگشت. او به دلیل قانونی شدن ANC توانست به آفریقای جنوبی بازگردد. او پس از بازگشت از تبعید، مورد حمایت بسیاری قرار گرفت. برخی از این حمایت ها حتی از سوی رقبای قدیمی صورت گرفت. با این حال، به دلیل سکته مغزی در سال ۱۹۸۹، انجام وظایف به عنوان رئیس ANC برای او دشوارتر شد؛ بنابراین، در سال ۱۹۹۱، نلسون ماندلا مسئولیت ریاست ANC را بر عهده گرفت. هنگامی که او از سمت خود به عنوان رئیس جمهور کناره گیری کرد، کنگره موقعیت ویژه ای را برای او به عنوان رئیس ایجاد کرد.

وفات

تامبو پس از تحمل عوارض ناشی از سکته، در ۲۴ آوریل ۱۹۹۳، در سن ۷۵ سالگی درگذشت. مرگ او ۱۴ روز پس از ترور کریس هانی[۲۹] و یک سال قبل از انتخابات عمومی ۱۹۹۴ که طی آن، نلسون ماندلا به عنوان رئیس جمهور آفریقای جنوبی انتخاب شد، رخ داد. ماندلا، ثابو امبکی و والتر سیسولو در مراسم تشییع جنازه او شرکت کردند. تامبو در بنونی[۳۰] ، گوتنگ[۳۱] به خاک سپرده شد.

منبع:

https://en.wikipedia.org/wiki/Oliver_Tambo